Hoe lang kan een mens eigenlijk zonder slaap?

Als je echt wil, kun je in ieder geval ruim 11 dagen wakker blijven. Dat bewees de Amerikaan Randy Gardner ruim een halve eeuw geleden al. 

De 17-jarige scholier was benieuwd hoe lang hij zonder slaap zou kunnen functioneren. Op 26 december 1963 besloot hij een recordpoging te doen. Hij wilde de eerste mens worden die meer dan 260 uur wakker zou blijven. 

En dat lukte hem. Hij hield zichzelf wakker met films, potjes basketbal en uitstapjes naar de bowlingbaan. Pas op 8 januari 1964, na precies 264,4 uur, viel hij in slaap. Dat is tot op de dag van vandaag een wereldrecord. 

Hoe lang kun jij wakker blijven?

Als je één nachtje wakker blijft, merk je daar waarschijnlijk niet zo veel van. Iedereen kan ongeveer 48 uur wakker blijven zonder grote problemen. Maar als je het slapen langer uitstelt, gaat je lichaam echt protesten. Uit onderzoek blijkt dat je brein dan ‘microslaapjes‘ gaat doen, waardoor je af en toe een paar seconden afwezig bent. Na 78 uur kun je zelfs gaan hallucineren.

Hoe Randy er dan aan toe was na 11 dagen zonder slaap? Niet zo slecht als je zou denken. Bij het experiment werd zijn gezondheid in de gaten gehouden door drie wetenschappers van Stanford University. Een dag voor het einde van het experiment zou de scholier één van hen nog hebben verslagen bij een spelletje op een flipperkast.

Maar uiteraard eiste het slaapgebrek zijn tol. Uit wetenschappelijke testen bleek dat Randy aan het einde van het experiment last had van geheugenverlies, hallucinaties, stemmingswisselingen en zelfs verstoorde reukzin. 

Hoe lang kan je lichaam zonder slaap? En hoe snel herstel je?

Lang had Randy geen last van zijn slaapgebrek. Hoofdonderzoeker William Dement verbaast zich er in dit interview op BBC News nog steeds over hoe snel de scholier herstelde van 11 dagen zonder slaap. 

“Hij sliep daarna 14 uur. Niet verrassend natuurlijk. Hij werd alleen wakker om even naar de wc te gaan. In die eerste nacht was zijn percentage REM-slaap torenhoog. Daarna ging dat percentage snel naar beneden. Een paar dagen later ging hij gewoon weer naar school, alsof er niet was gebeurd. Het was ongelooflijk.”  

(Lees ook: deze 4 slaapfasen maakt je lichaam ’s nachts door)

Wereldrecord zonder slaap

Verschillende mensen claimen inmiddels dat ze het record van Gardner hebben verbroken. De Engelse schrijver Tony Wright beweert bijvoorbeeld dat hij in 266 uur wakker is gebleven. En volgens de Australische tv-zender ABC zou een Australiër er zelfs in zijn geslaagd om 18 dagen wakker te blijven. 

Maar die recordpogingen zijn niet getoetst door onafhankelijke wetenschappers. En het Guinness Book of Records werkt niet eens meer mee aan recordpogingen ‘wakker blijven’, omdat de experimenten schadelijk zijn voor de gezondheid. 

Tony Gardner zal dus voor altijd de officiële wereldrecordhouder blijven. Tenminste, de enige vrijwillige recordhouder.  

kun je doodgaan door niet slapen?

Want op de vraag ‘hoe lang kan een mens zonder slaap?’ kun je ook een treurig antwoord geven. Een zeldzame genetische aandoening zorgt ervoor dat sommige mensen nog veel langer wakker blijven dan 11 dagen – tegen hun zin in. 

Deze ziekte heet fatale familiaire insomnie. De aandoening uit zich meestal rond het veertigste levensjaar. Mensen die eraan lijden kunnen de slaap niet meer vatten door de opbouw van vetachtige stoffen (plaques) in de thalamus, het hersengebied dat de slaap regelt. 

Binnen 7 tot 36 maanden krijgen ze door hun chronische slapeloosheid steeds meer klachten: van paniekaanvallen tot hallucinaties en ongewenst gewichtsverlies. Uiteindelijk overlijden ze aan dementie. Gelukkig is fatale familiaire insomnie zeer zeldzaam. De ziekte komt wereldwijd bij slechts 40 families voor.

Randy Gardner heeft geen blijvende schade overgehouden aan zijn recordpoging. Hij leeft nog steeds.

Lees ook:
– Dit is het oudste matras ter wereld – en het heeft een snufje dat jouw moderne matras niet heeft