Oogcontact is spannend en soms ongemakkelijk. Want hoe lang kun je iemand in de ogen kijken zonder dat het ‘raar’ wordt? En moet jij het oogcontact beginnen of juist niet?
Gek genoeg hebben wetenschappers onderzoek gedaan naar dat soort vragen. In dit artikel krijg je vijf tips voor minder ongemakkelijk oogcontact. En je komt erachter hoe lang ‘normaal’ oogcontact duurt.
oogcontact
De Amerikaanse Psycholoog Art Aron en zijn vrouw Elaine Spaulding lieten in 1997 tientallen mannen en vrouwen kennis maken voor een wetenschappelijk experiment. De gelegenheidskoppels moesten elkaar eerst een aantal persoonlijke vragen stellen. Vervolgens kregen ze de opdracht om vier minuten lang in elkaars ogen te kijken, zonder een woord te zeggen.
Het resultaat was verbluffend. Na afloop verklaarden bijna alle koppels dat ze zich tot elkaar voelden aangetrokken. Eén van de stellen trouwde een jaar later zelfs.
Nu is het waarschijnlijk geen goed idee om de eerste de beste persoon die je in de supermarkt tegenkomt twee minuten lang zwijgend in de ogen te staren. Maar er zijn meer experimenten die erop wijzen dat je veel kunt bereiken met oogcontact, mits je het op de juiste manier inzet en de situatie zich ervoor leent.
1 – Neem initiatief
Afwachten totdat de ander oogcontact met jou zoekt, is niet alleen een beetje slap, maar ook onvoordelig. Zelf het initiatief nemen, doet wonderen voor de eerste indruk die je maakt. Een onderzoek van de universiteit in Aberdeen wijst uit dat vrouwen en mannen iemand die nadrukkelijk oogcontact met hen zoekt, onmiddellijk als ‘interessanter’ en ‘leuker’ beoordelen dan andere personen.
Ook hersenonderzoek ondersteunt die conclusie. De Britse wetenschapper Chris Frith zette honderden mensen voor verschillende foto’s van gezichten die naar hen staarden. Vervolgens maakte hij hersenscans van de proefpersonen. Wat bleek? Op alle scans waren hersengebieden actief die normaal gesproken dopamine produceren wanneer we beloond worden voor iets. Oftewel: de meeste mensen zien oogcontact als een soort cadeautje.
De Nederlandse onderzoeker Ischa van Straaten kent dat fenomeen. “Je kunt het vergelijken met andere sociale situaties. Als jij via via hoort dat iemand uit je directe omgeving je leuk vindt, dan ga je haar waarschijnlijk op een andere manier bekijken – als potentiële liefdespartner.”
Zo gaat dat ook bij oogcontact. Als iemand naar je kijkt, maakt dat je nieuwsgierig. “En de meeste mensen voelen zich natuurlijk ook gewoon gestreeld als iemand anders interesse in hen toont. Toch is het wel zo dat veel oogcontact tussen mannen en vrouwen ontstaat, omdat de vrouw eerst een klein signaal geeft met haar lichaamstaal, zoals een snelle blik of een hand die door het haar gaat. Mannen denken dan dat zij het contact initiëren, maar dat is niet zo.‘
2 – Niet gluren, wel glimlachen
Hoe je iemand aankijkt, is bepalend voor de afloop van het oogcontact. Psychologe Claire Conway liet honderden studentes foto’s bekijken van mannen. Soms keken de gefotografeerden vanuit hun ooghoeken naar de camera (dus naar de vrouwen), op andere foto’s staarden ze recht in de lens.
Hoewel het verschil tussen die foto’s soms maar heel klein was, werden alle mannen aantrekkelijker gevonden als ze recht vooruit keken. Iemand vanuit je ooghoeken bekijken en hopen op oogcontact is dus geen goed idee.
3 – Gebruik je wenkbrauwen bij oogcontact
Ook met je wenkbrauwen kun je het succes van die eerste uitdagende blik vergroten. Als je een bekende tegenkomt, doe je het waarschijnlijk al onbewust: je wenkbrauwen een tiende van een seconde omhoog trekken als teken dat je hem of haar kent.
Volgens sommige deskundigen kun je die zogenaamde ‘eyebrow-flash’ voor bekenden ook stiekem inzetten als je een onbekende schone tegen het lijf loopt op een feest. Sociaal psycholoog Kate Fox van Het Social Issues Research Centre in Londen schrijft erover in dit onderzoek naar flirtgedrag.
‘Wanneer je razendsnel je wenkbrauwen optrekt, kan de ander onbewust het gevoel krijgen dat je een vriend of kennis moet zijn’, aldus Fox. ‘Als je diegene vervolgens aanspreekt, hij of zij zich daardoor waarschijnlijk af wie je bent. En als je een ervaren flirter bent, kun je van die verwarring gebruik maken.’
4 – Overdrijf niet
Je kunt natuurlijk ook iets té enthousiast oogcontact maken. Zeker wanneer je eenmaal een gesprek begint, is het wel zo slim om af en toe weg te kijken. De meeste mensen wenden hun blik bijna automatisch af als ze zelf aan het woord zijn, omdat het bekijken en interpreteren van een gezicht veel hersencapaciteit kost. Zo bleek uit een experiment aan de universiteit van Stirling (Engeland) dat proefpersonen die continu oogcontact moeten houden met een gesprekspartner minder accuraat antwoorden kunnen geven op simpele vragen.
‘Als je interesse wilt tonen terwijl iemand spreekt, kijk je normaal gesproken ongeveer driekwart van de tijd naar haar gezicht’, schrijft sociaal onderzoekster Kate Fox van het SIRC in haar onderzoek. ‘Degene die aan het woord is, kijkt maar ongeveer de helft van de tijd naar de ander. En direct oogcontact duurt tijdens een normaal gesprek maar zelden langer dan een seconde.”
Sterker nog: wetenschappers hebben onlangs uitgezocht dat ‘normaal’ oogcontact ongeveer een halve seconde duurt. Kijk je iemand langer dan 3,3 seconden aan, dan vinden de meeste mensen dat raar.
5 – Gebruik oogcontact in je relatie
Oogcontact is niet alleen een middel om het ijs te breken met onbekende vrouwen. Ook na een jarenlange relatie heb je er baat bij om je geliefde regelmatig in de ogen te kijken. Dat toont een beroemd onderzoek van de Amerikaanse psycholoog Zick Rubin aan.
Hij liet een groot aantal koppels die al enkele jaren bij elkaar waren, een vragenlijst invullen waaruit hij kon opmaken hoe intens, spannend en liefdevol hun relatie was. Rubin gaf op basis van de vragenlijst elk koppel een cijfer voor hun relatie. Daarna stuurde hij de stellen door naar een andere kamer waar camera’s hun ogen in de gaten hielden.
Volgens Rubin was duidelijk te zien dat de stellen die nog het meest verliefd waren, veel vaker oogcontact maakten dan koppels die minder hoog scoorden in zijn liefdestest. Zij leken letterlijk op elkaar uitgekeken…
Lees ook:
– Hoeveel hersencellen heeft een mens?
– Hoeveel botten heeft een mens eigenlijk?
Als ik een stripheld zou zijn, zou ik er waarschijnlijk uitzien als op deze tekening. Mijn naam is Dennis Rijnvis. Ik ben schrijver, blogger en schreef als wetenschapsjournalist voor Quest en De Volkskrant. Op deze website deel ik inzichten over wetenschap, geschiedenis en zelfontwikkeling.