Wat is stilte? Je zou zeggen: de afwezigheid van geluid. Maar uit een nieuwe wetenschappelijke studie blijkt dat ons brein stilte op dezelfde manier interpreteert als geluiden.
Kortom: stilte kun je hóren.
In dit artikel lees je wat stilte precies is volgens wetenschappers, maar ook waar je de stilste plek op aarde kunt vinden (je kunt er je eigen bloed horen stromen).
Auditieve illusies en stilte
De nieuwe, intrigerende studie naar stilte is uitgevoerd aan John Hopkins Universiteit. De wetenschappers lieten proefpersonen luisteren naar zogenoemde auditieve illusies. Dat zijn geluidsfragmenten waarbij je iets dénkt te horen dat er eigenlijk niet is.
Je kunt het vergelijken met een optische illusie, maar in plaats van dat je naar een illustratie kijkt, luister je naar een geluidsfragment.
Wat bleek? Als de wetenschappers geluiden in auditieve illusies vervingen door fragmenten met stilte, werkten de illusies nog steeds. Dat suggereert dat onze hersenen stilte op dezelfde manier ervaren als geluiden.
Luister naar een stilte-illusie
Je brein ‘ziet’ dus als iets wat hoorbaar is, net als het gerinkel van een glazen of het geronk van een motor. Dat kun je hieronder zelf ervaren.
Speel het filmpje af en luister naar een auditieve illusie uit de stilte-studie. Je hoort geroezemoes in een restaurant. Dat geluid wordt eerst onderbroken door twee korte fragmenten met stilte. Daarna volgt een aaneengesloten stilte-fragment.
De meerderheid van alle proefpersonen die naar deze illusie luisterden, hadden het idee dat het tweede stilte-fragment langer duurde dan het eerste fragment. Maar dat klopt niet. De tweede stilte duurt net zo lang als de twee eerdere fragmenten samen.
Niet zo’n klein beetje
Normaal gesproken wordt deze auditieve illusie opgebouwd uit verschillende geluiden.
Het feit dat de illusie ook werkt met stilte-fragmenten bewijst volgens de onderzoekers dat ons brein stiltes op dezelfde manier verwerkt als geluiden.
“Het is niet zo van: ‘oh, dit werkt ook een klein beetje met stiltes, maar wat minder goed’. Nee, het effect is exact hetzelfde”, zegt hoofdonderzoeker Chaz Firestone in The New York Times.
Dat intense stilte net zo heftig kan zijn als bijvoorbeeld een hard geluid blijkt trouwens ook uit een ander New York Times–verhaal over ‘de stilste ruimte ter wereld’.
De stilste ruimte ter wereld
Deze voormalige opname-studio met de naam Orfield Labs Quiet Chamber staat in Minneapolis. De ruimte is zo goed geïsoleerd dat 99,9 procent van al het geluid van buitenaf wordt geblokkeerd.
Het is er zo stil dat je je hart kunt horen kloppen.
De Daily Mail beweert in dit artikel zelfs dat je je eigen bloed kunt horen stromen in de kamer. De stilte is volgens de krant zo intens zijn dat veel bezoekers ervan gaan hallucineren. Niemand zou het er langer dan 45 minuten uithouden.
Maar dat is onzin, want verslaggever Caity Weaver van de New York Times bracht drie uur door in de Orfield Labs Quiet Chamber. Ze was blij toen ze eruit mocht, want ze had last van hallucinaties in de kamer.
Blijkbaar doet stilte toch meer met ons brein dan je zou denken.
Lees ook:
– Wanneer zijn je hersenen volgroeid?
– Episodisch geheugen: hierdoor kun je tijdreizen in je hoofd
Als ik een stripheld zou zijn, zou ik er waarschijnlijk uitzien als op deze tekening. Mijn naam is Dennis Rijnvis. Ik ben schrijver, blogger en schreef als wetenschapsjournalist voor Quest en De Volkskrant. Op deze website deel ik inzichten over wetenschap, geschiedenis en zelfontwikkeling.