nieuwe taal leren

Snel een nieuwe taal leren? Uit steeds meer wetenschappelijke studies blijkt dat een luie, tegendraadse aanpak werkt.

Dat klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar het is echt zo. Een voorbeeldje: welke vreemde taal je ook leert, de zinnen in het dagelijks taalgebruik bestaan voor ongeveer 50 procent uit de 300 meest gebruikte woorden. Traditionele leermethodes houden daar geen rekening mee.

Nieuwe taal leren? Doe het anders

De lessen zijn bij deze methodes vaak ingedeeld in thema’s, zoals boodschappen doen en familiefeestjes. Je leert daardoor woorden als banaan en achterneef terwijl je die in de praktijk nauwelijks zult gebruiken.

Maar hoe leer je een nieuwe taal dan wél efficiënt? Simpel: drink wijn, zing veel en stamp vooral géén woordjes en rijtjes in je hoofd. Hieronder lees je 7 verrassende tips van wetenschappers om snel een vreemde taal onder de knie te krijgen. 

Tip 1: Leer alleen woorden die ertoe doen

Het Amerikaanse talenwonder Gabriel Wyner (operazanger en vloeiend spreker van Italiaans, Frans, Russisch, Frans en Duits) biedt een alternatieve methode in zijn boek Taalhacker, dat barst van de verrassende technieken om een nieuwe taal snel in je hoofd te krijgen. Hij raadt aan om zogenoemde frequentielijsten te leren met de 100, 500 of 1000 meest gebruikte woorden in een taal. Wyner biedt deze lijst aan op zijn website. Zijn lijst met veelgebruikte woorden bevat alleen basale begrippen als man, vrouw, auto, boom, doen, maken, gaan, lopen. ‘Als je 1000 van deze woorden leert, herken je al 75 procent van wat je leest in je nieuwe taal’, aldus Wyner.  

Tip 2: Kijk plaatjes

Als je de woordlijsten voor het eerst doorneemt, helpt het om al je zintuigen te gebruiken: kijk bijvoorbeeld naar bijpassende plaatjes en maak gebaren. Onderzoekers van het Max Planck Instituut hebben aangetoond dat je op die manier meer onthoudt. Ze lieten proefpersonen begrippen uit een fictieve taal leren (zodat niemand een voorsprong had). Sommige deelnemers kregen de woorden en betekenissen alleen te zien en te horen op de computer. Andere proefpersonen moesten bijbehorende gebaren maken en zagen ook plaatjes verschijnen van de voorwerpen die met de woordjes werden aangeduid. Die laatste groep onthield veel meer van de vreemde begrippen. 

Het kan dus geen kwaad om een klein beetje extra moeite te doen bij het leren van een nieuwe taal. Zoek bij elk woordje dat je leert een afbeelding op Google Images. Bijvoorbeeld een specifieke afbeelding van een grappige kater bij het Spaanse het woord voor kat (gato). Je koppelt het woord dan aan een kat die je zelf hebt gekozen.. Daardoor kweek je een meer specifieke en beter oproepbare herinnering.

Tip 3: Begin meteen met overhoren.

Besteed geen uren aan het in je hoofd stampen van woorden. Wees lui: neem ze hooguit één keer door en begin jezelf meteen te overhoren. De Amerikaanse psycholoog Henry Roediger toonde met een studie in 2006 aan dat woorden dan beter blijven hangen.

Hij gaf proefpersonen de opdracht om teksten en woordenlijsten te memoriseren. Deelnemers die de stof meerdere malen doornamen, boekten op korte termijn goede resultaten: de volgende dag hadden ze 82 procent onthouden. Maar die kennis zakte snel weg. Na een week herinnerden ze zich nog maar 40 procent van het materiaal.

Proefpersonen die na één snelle leessessie meteen begonnen met zelfoverhoringen, herinnerden zich na 24 uur wat minder van de lesstof (75 procent), maar na zeven dagen was ruim 60 procent blijven hangen. Wel zo handig, aangezien je een taal vooral op de lange termijn gebruikt. Een verklaring voor het zogenoemde ’testeffect’ is nog niet gevonden. Wetenschappers vermoeden dat jezelf snel en veel overhoren goed werkt, omdat je je hersenen dan actiever uitdaagt dan bij simpelweg woordjes stampen.   

tip 4: gebruik je fantasie bij grammatica

Zelfbedachte verhaaltjes met beroemdheden kunnen je helpen om lastige grammatica van een nieuwe taal onder de knie te krijgen. Neem de zeer uiteenlopende vervoeging van Engelse werkwoorden in de verleden tijd. Sommige volgen het patroon teach/taught/taught (leren) terwijl anderen wordt vervoegd als steal/stole/stolen (stelen), of cut/cut/cut (snijden). 

Al die rijtjes van buiten leren is saai en omslachtig. Gabriel Wyner van het boek Taalhacker raadt aan om bij alle werkwoorden die op dezelfde manier worden vervoegd een beeld met een sportheld of filmster te verzinnen. Zo volgen vangen (catch) en kopen (buy) hetzelfde patroon als teach. Bij deze werkwoorden denk je bijvoorbeeld aan Arnold Schwarzenegger. Stel je voor dat Arnold iets koopt bij de Albert Heijn, of een grote skippybal vangt. 

Bij werkwoorden die het patroon van steal volgen, neem je een andere beroemdheid in gedachten, bijvoorbeeld Epke Zonderland. In die verhalen steelt Zonderland iets uit een winkel, of spreekt hij voor een groot publiek (speak/spoke/spoken). Die opvallende beelden nemen je hersenen beter op dan saaie rijtjes. Al snel komt er bij elk werkwoord en een beroemdheid naar boven, en weet je hoe je moet vervoegen. “Binnen een week of twee kún je de vreemde escapades van Arnold Schwarzenegger en zijn legertje werkwoorden niet eens meer vergeten”, aldus Wyner. 

5 – nieuwe taal leren? Zing je eerste zinnen

Zing veel onder douche als je een nieuwe taal leert. Al klinkt het voor geen meter, het verbetert in ieder geval je uitspraak en je taalverwerving. Onderzoekers van de Universiteit van Edinburgh lieten in 2013 twee groepen van 20 proefpersonen eenvoudige zinnen repeteren in het Hongaars, een taal die ze nooit hadden gesproken. 

Bij het experiment dreunde de eerste groep de zinnen simpelweg op. De overige deelnemers zongen alle Hongaarse teksten uit volle borst. 

Verrassend genoeg bleken de mensen in de zanggroep daarna significant beter te presteren bij een overhoring. Ze hadden een betere uitspraak en herinnerden zich de zinnen beter. Hoofdonderzoekster Karen Ludke wil meer onderzoek doen om het effect te verklaren. “Mogelijk vormt de melodie bij het zingen een soort geheugensteuntje voor het menselijk brein.” 

Tip 6: Spreek tongbrekers achterstevoren uit 

Hoe exotischer de taal, hoe meer tongbrekers je zult tegenkomen in een nieuwe taal. Het Russische woord voor ‘in elkaar krimpen’ is bijvoorbeeld vzdrognoe. Operazangers trainen op dit soort lastige klankcombinatie door ze van achter naar voren te leren.

Vzdrognoe krijg je misschien niet over je lippen, maar noe vast wel. Vervolgens oefen je met het uitspreken van gnoe. Als dat er eenmaal inzit voeg je nog een klank toe en nog één. Het voordeel van deze ‘omgekeerde leermethode’ is dat je steeds opnieuw het uiteinde van de tongbreker oefent. ‘Daardoor wordt het steeds makkelijker het woord correct en automatisch af te maken’, schrijft Wyner in Taalhacker. ‘Je hoeft steeds maar heel even aandacht te besteden aan de nieuwe klank, waarna je tong automatisch de rest van het woord afmaakt.’  

Tip 7: Alcohol helpt (tot op zekere hoogte)

Te onzeker om iemand aan te spreken in je nieuw geleerde taal? Drink drie of vier wijntjes.  Psycholoog Alexander Guiora liet 87 Amerikaanse studenten aan de Universiteit van Michigan verschillende hoeveelheden alcohol drinken voordat ze een spreekvaardigheidstest in het Thais maakten. De deelnemers die 48 gram alcohol (ongeveer 4 glazen wijn) tot zich namen, waren daarna zo ontspannen dat ze de Thaise woorden beter uitspraken dan deelnemers die niets hadden gedronken. De studie is een beetje gedateerd (1973), maar te leuk om te negeren. Wordt alleen niet té overmoedig met de wijn: proefpersonen die meer dan het equivalent van vier glazen wijn tot zich namen, presteerden juist slechter. 

Lees ook: Zelf een nieuwe taal bedenken? Dit is Toki Pona, een bedachte taal met 134 woorden