petrichor

In dit artikel lees je alles over petrichor:
– Wat is petrichor? Hoe ontstaat de geur van regen?
– Waar komt het woord petrichor vandaan en wat betekent het?
– Waarom is de geur zo prettig?
– Bestaat er een parfum dat naar petrichor ruikt?

Ik kende het woord petrichor niet, maar ik wist wel hoe het rook. Laatst maakte ik mijn hardlooprondje door het Delftse Hout aan het einde van een zonnige dag. De lucht betrok en het begon te waaien. Al snel voelde ik druppels op mijn armen en nek.

Bijna onmiddellijk rook ik de typische aardachtige geur van regen na droogte. En opeens voelde ik opvallend verbonden met mijn omgeving: rustig en dankbaar. Waar kwam dat gevoel vandaan? 

Wat is petrichor? En wat doet het met je? 

Het maakte me nieuwsgierig. Toen ik thuis was typte ik: geur van regen na droogte in. Google gaf meteen de juiste benaming: petrichor. Aangezien ik langs als wetenschapsjournalist heb gewerkt, begon ik meer onderzoek te doen. Wat is dit voor geur? Hoe ontstaat het? En waarom geeft het me een prettig gevoel?

de geur van regen: hoe onstaat petrichor?

De geur van regen na droogte ontstaat door een scheikundige reactie in de lucht. Regendruppels komen in contact met droge aarde waarin specifieke stofjes zitten die bij droogte worden geproduceerd door bacteriën en planten.

Zo scheiden planten op droge dagen oliën om zichzelf te bevochtigen. Die oliedruppeltjes dalen neer op stenen en aarde. Als het gaat regen, vallen er waterdruppels op deze oliedeeltjes. Maar de waterdruppels komen ook in contact met geosmine.

Dat stofje wordt gemaakt door bacteriën die leven in rottend materiaal in de grond. Normaal gesproken heeft het een afstotende geur. Maar dat verandert als de deeltjes in contact komen met regen en oliën van planten. De reactie van regen, geosmine en oliedeeltjes samen zorgt voor die typerende aardachtige geur van regen na droogte.

Dit chemische proces werd in de jaren zestig ontdekt door wee Australische wetenschappers Isabel Bear en Richard Thomas. (lees hier hun onderzoek). Zij bedachten uiteindelijk ook de bijzondere naam voor de geur van regen na droogte: petrichor. En daarbij lieten ze zich inspireren door de Griekse mythologie.

Godenbloed of plensbuienparfum

Het woord petrichor is een combinatie van twee Oudgriekse woorden: petra (steen of rots) en ichor. Met het woord ichor wordt in de Griekse mythologie de gouden vloeistof aangeduid, die die door de aderen van Olympische goden en onsterfelijken zou stromen.

Petrichor is dus eigenlijk godenbloed dat op de rotsen valt. Maar nuchtere Hollanders noemen het ook wel ‘het plensbuienparfum’. En ja, voor die naam is wel iets te zeggen, want bijna iedereen vindt de geur aangenaam. Hoe komt dat? 

Petrichor: ingebakken in onze hersenen?  

Dat mensen de geur van petrichor zo fijn vinden, is niet zo gek. Waarschijnlijk is de voorkeur voor het aroma ingebakken in onze hersenen door de evolutie. 

Onze verre voorouders waren afhankelijk van regen om voedsel te verbouwen op het land. De geur van een regenbui na een droge periode zou daarom nog steeds positieve gevoelens opwekken in onze hersenen. Tot die conclusie kwam antropoloog Diana Young van de Universiteit van Queensland. 

Young deed onderzoek naar petrichor bij een Australische bevolkingsgroep die nog op een traditionele manier leeft: de Pitjantjatjara. Deze mensen verbouwen hun eigen voedsel. Uit het onderzoek van Young bleek dat petrichor een bijzondere reactie losmaakt bij de pitjantjatjara.

Maakt petrichor tevreden?

De leden van het volk denken bij deze geur bijna allemaal meteen aan een kleur: groen. Waarschijnlijk is daarvoor een simpele verklaring. De stam associeert de geur van regen met planten die weer beginnen te groeien na een lange droogte.  

Young vermoedt dat petrichor daarom over de hele wereld eenzelfde soort evolutionaire reactie veroorzaakt. Mensen voelen zich vaak prettig bij de geur. Zelf zou ik zeggen dat het me tevreden stemt – alsof het aroma een ondefinieerbaar soort dankbaarheid losmaakt voor het groen om me heen. 

Petrichor als parfum? 

Parfummakers proberen al eeuwen om de geur van petrichor na te maken. De oudste distillerijen waar dat gebeurt, zijn te vinden in India. In een bergdorpje met de naam Kannauj wordt sinds 1911 een parfum gemaakt in ovens op basis van rozen, jasmijn, modder en regenwater. In dit fascinerende artikel in The Atlantic gaat een journalist op bezoek in zo’n distillerij. 

Maar er zijn ook moderne varianten. De Amerikaanse parfummaker David Seth maakt bijvoorbeeld het parfum Pale Grey Mountain met in zijn achterhoofd de geur van petrichor. Ook het parfum Black March van Christopher Brosius is gebaseerd op petrichor. 

Maar als je de geur wil ervaren, kun je ook gewoon je hardloopschoenen aantrekken als na een zomerdag donkere wolken opdoemen. 

Lees ook:
– Dit is waarom je kat zo lang slaapt
– De naakte molrat: waarom dit dier ons kan helpen om langer te leven