Wat zijn de meest zeldzame dieren op aarde? En hoeveel exemplaren van deze soorten zijn er nog over? Die vragen kwamen bij me op toen ik onlangs het logo van het Wereld Natuur Fonds weer eens voorbij zag komen op televisie. Het is anno 2022 nog steeds een afbeelding van een reuzenpanda.
De zeldzaamste dieren: kijk verder dan de reuzenpanda
Maar is dat logo nog wel van deze tijd? De reuzenpanda is niet langer één van de meest bedreigde diersoorten op aarde. Sterker nog: het gaat behoorlijk goed met de soort. In China leven nu ongeveer 1864 reuzenpanda’s in het wild. En dat aantal groeit elk jaar. China heeft de reuzenpanda zelfs al van de lijst van bedreigde diersoorten afgehaald.
Dan blijft de vraag over: wat zijn volgens wetenschappers op dit moment dan wel de meest zeldzame soorten op aarde? En – tussen haakjes – hoeveel exemplaren van deze diersoorten leven nog in het wild? Hieronder vind je een top 9 met filmpjes waarop je de zeldzame dieren kunt bewonderen.
(Lees ook: waarom de naakte molrat ons kan helpen om langer te leven)
Grote Ivoorsnavelspecht (1?)
Is het een fabeltje? Of fladdert er echt nog een grote ivoorsnavelspecht door de wouden van de Amerikaanse staat Arkansas? In 2002 kwam een onderzoeksteam met twee bewijzen: een filmopname waarop de vogel te zien zou zijn en een geluidsband met typisch gezang.
Toch is lang niet iedereen overtuigd dat de ivoorsnavelspecht nog bestaat. Het dier zou uitgestorven zijn, omdat zijn leefgebieden (oerbossen met hardhout) in het zuiden van de Verenigde Staten bijna allemaal zijn verdwenen. De laatste tijd worden er wel steeds meer grootscheepse zoekacties georganiseerd door vogelliefhebbers in Arkansas.
Californische bruinvis (10)
De Californische bruinvis – ook wel vaquita (Spaans voor ‘koe’) – genoemd, komt alleen nog voor in de Golf van Californië. De dieren zwemmen graag in ondiepe wateren en sterven daarom massaal in de netten van vissers. Bij de laatste telling in 2018 waren er nog maar 10 exemplaren van deze soort over.
Het zou doodzonde zijn als deze zeldzame dieren uitsterven. De Californische bruinvis is het kleinste zeezoogdier ter wereld. Volwassen exemplaren worden slechts anderhalve meter lang, hun pasgeboren jongen zelfs maar 0,7 meter. Door de lokale bevolking wordt het dier ook wel ‘vaquita’ genoemd. Dat is Spaans voor ‘kleine koe’.
Rode wolf (30)
Ooit jaagden rode wolven over bijna alle vlaktes in het oosten van de Verenigde Staten. Maar in de jaren zeventig leken de dieren definitief door de mens verdreven naar dierentuinen. Sinds 1989 staat de hondachtige toch weer op eigen benen. Na een uitgebreid fokprogramma hebben wetenschappers enkele tientallen rode wolven uitgezet in beschermde bos- en moerasgebieden in North-Carolina en Florida. Daar lijken de zeldzame dieren zich op hun plek te voelen, al zijn er ook problemen. Zo proberen wolven soms uit de natuurparken te trekken. Sommige omwonenden komen daarom in opstand tegen het project.
De Gobibeer (40)
De gobibeer is een bijna uitgestorven ondersoort van de bruine beer. Het dier is vernoemd naar zijn leefgebied, de Gobi-woestijn in Mongolië. Op dit moment leven daar nog maar ongeveer 40 exemplaren.
De dieren verschuilen zich in tegenstelling tot bruine beren niet in bossen. Ze trekken over woestijnachtige vlaktes waar ze vooral planten met bessen en wortels eten. Maar door de toenemende mijnbouw in hun leefgebied, wordt het steeds lastiger voor de beren om voedsel te vinden. Het is de meest bedreigde beer op aarde.
Javaanse neushoorn (80)
Om Javaanse neushoorns te bestuderen, moeten wetenschapper steeds meer trucs uit de kast halen. Alleen met verborgen camera’s in het regenwoud lukt het soms om er één van de 65 tot 80 overgebleven dieren in Indonesië op beeld vast te leggen. In het verleden zijn veel Javaanse neushoorns in handen gevallen van plaatselijke kwakzalvers, die de hoorns van de dieren gebruikten als medicijn tegen koorts. Een streng jachtverbod moet neushoornpopulatie doen stijgen. Maar dat wel even duren, want de dieren zijn niet bepaald vruchtbaar. Een vrouwtje krijgt hooguit één kalf per vijf jaar.
Cross rivergorilla (300)
De zeldzaamste aap ter wereld is tegelijkertijd het favoriete gerecht van steeds meer mensen in West Afrika. De zogenaamde Cross Rivergorilla is te herkennen aan zijn brede nek en kleine schedel. Vanwege zijn grote, logge lichaam is hij een makkelijke prooi voor jagers die op ´bushmeat´ uit zijn. Maar ook bosbranden en de aanleg van wegen brengen de diersoort in gevaar. Op dit moment leven er nog ongeveer 300 Cross River Gorilla´s in Kameroen en Nigeria. Natuurbeschermers werken hard om de lokale bevolking meer over de gorilla´s te leren, ook willen ze de leefgebieden van de dieren beter beveiligen.
Mekong Reuzenmeerval (300?)
De Mekong reuzenmeerval zie je niet zomaar over het hoofd. Toch is de grootste zoetwatervis ter wereld (soms 300 kilo zwaar) steeds minder vaak te bewonderen. Wetenschappers schatten dat er nog maar enkele honderden van de dieren in leven zijn. De meervallen komen alleen nog voor in Thailand, Vietnam en Cambodja. Vooral vissers zitten de zeldzame dieren dwars. Maar ook door de aanleg van dammen in de rivier de Mekong slinkt hun leefgebied. In 2006 beloofden alle Thaise vissers dat ze ter ere van de 60e verjaardag van hun koning nooit meer een meerval zouden doden. Maar of die belofte de vis kan redden is de vraag…
Siberische tijger (400)
De Siberische tijger lijkt gebouwd om te overleven. De grootste katachtige ter wereld is ijzersterk en kan temperaturen aan van 40 graden boven nul tot 25 graden onder het vriespunt. Maar de tijger heeft één probleem: de mens. De huiden van de dieren werden lang verhandeld als kleden, van hun botten werd ´tijgerwijn´ gemaakt en zelfs hun geslachtsdelen deden het goed als medicijn. De 400 wilde Siberische tijgers die niet zijn geslacht, lopen rond in het zuidoosten van Rusland, één van de weinige plekken waar de oerbossen nog dicht genoeg zijn voor de dieren. Maatregelen zoals een jachtverbod en campagnes van dierenbeschermers moeten de soort er weer bovenop krijgen.
Californische Condor (500)
De Californische Condor leeft nog dankzij één van de meest extreme reddingsoperaties die ooit is uitgevoerd voor een diersoort. Boeren schoten er in de vorige eeuw zo veel neer, dat er in 1982 nog maar 22 over waren. Dierenbeschermers namen geen risico met de overgebleven dieren. Ze besloten om de 22 condors te vangen en in een gecontroleerde omgeving te laten broeden. Rond 1995 werd de eerste groep jonkies vrij gelaten. Nu leven er weer zo´n 500 Californische condors in het westen van de Verenigde Staten en lijkt het grootste gevaar geweken voor de vogel.
- De veelvraat hoort misschien ook in deze lijst. Maar dat dier is zo ongrijpbaar dat wetenschappers niet weten hoeveel er nog van rondlopen.
Lees ook:
– Dit zijn de meest zeldzame planten in Nederland
– Dit zijn de oudste bomen ter wereld
– Waarom de naakte molrat ons mogelijk kan helpen om langer te leven
Als ik een stripheld zou zijn, zou ik er waarschijnlijk uitzien als op deze tekening. Mijn naam is Dennis Rijnvis. Ik ben schrijver, blogger en schreef als wetenschapsjournalist voor Quest en De Volkskrant. Op deze website deel ik inzichten over wetenschap, geschiedenis en zelfontwikkeling.