Als we over het internet praten, hebben het vaak over ‘the cloud’. Maar de meeste informatie die je online opvraagt, wordt verstuurd via lange zeekabels op de bodem van de oceanen.
Waar lopen de belangrijkste zeekabels voor ons internet. Hoe lang zijn ze? Hoe snel? En hoe kwetsbaar voor bijvoorbeeld aanslagen of oorlogsterreur?
De eerste zeekabel
De eerste Trans-Atlantische zeekabel, werd halverwege de negentiende eeuw aangelegd, toen nog om informatie te versturen voor een telegraafverbinding. Deze kabel bestond uit koperdraden die in een omhulsel van hennep en Indische rubber waren gewikkeld. De uitvinders van deze techniek zijn de Britse uitvinders William Fothergill Cooke en Charles Wheatstone.
Queen Victoria van het Verenigd Koninkrijk nam de Trans-Atlantische kabel in gebruik op 7 augustus 1858. Ze verstuurde met de telegraaf een boodschap naar de Amerikaanse president James Buchanan. Het duurde zestien uur voordat het bericht van 98 woorden Amerika bereikte.
Hoe snel reist informatie op internet?
Inmiddels wordt er op internet dagelijks een onvoorstelbare hoeveelheid informatie verstuurd over de bodem van de oceanen, via een groot netwerk van zeekabels. In 2022 lagen er 483 internetkabels op de zeebodem, maar dat aantal groeit snel. Op dit kaartje kun je precies zien waar de zeekabels lopen.
De meest geavanceerde kabels kunnen per seconde ongeveer 20 terabit versturen, dat zijn bijna 5 miljoen HD-films terwijl je met je vingers knipt.
De langste zeekabels
De langste zeekabel voor internetverbindingen is nu nog de 39.000 kilometer lange SEA-ME-WE3. Dat lijkt een nogal cryptische naam. Maar het is simpelweg een afkorting voor de regio’s waar de kabel doorheen loopt: Zuid-Oost-Azië, Midden-Oosten en West-Europa.
Nog langer?
Om precies te zijn loopt de kabel vanuit Perth in Australië langs de kust van onder meer Zuid-Korea, China, Japan, India, Oman, Saoedi-Arabië, Egypte, Marokko, Cyprus, Portugal, en Frankrijk naar Duitsland, waar de kabel in de plaats Norden aan land komt.
Maar binnenkort krijgt de SEA-ME-WE3-kabel concurrentie uit Afrika. Daar wordt namelijk een nog langere zeekabel aangelegd, die binnen twee jaar volledig rondom het continent moet liggen.
In totaal overbrugt de 2Africa-verbinding straks een afstand van 45.000 kilometer. Daarmee wordt deze zeekabel vanaf 2024 de langste ter wereld.
Eén van de belangrijkste zeekabels voor Nederland is TAT-14, een onderzeese verbinding van 15.000 kilometer tussen Europa en de Verenigde Staten. De kabel loopt van Tuckerton en Manasquan in de Amerikaanse staat New Yersey naar Denemarken en Nederland. In Katwijk komt TAT-14 aan land.
Waar zijn moderne zeekabels van gemaakt?
De internetkabels die informatie versturen over de zeebodem zijn niet zo dik als je zou denken: ongeveer 5 tot 15 centimeter, ongeveer even dik als je tuinslang. Ze worden uitgerold door speciale schepen die ongeveer 4.000 kilo aan kabels per keer kunnen vervoeren.
Het binnenste van de zeekabels bestaat uit glasvezel, dat is het materiaal waardoor informatie wordt verstuurd. Daaromheen zit een gel van aardolie om de kabel soepel te houden. De buitenste beschermingslaag is opgebouwd polyester, plastic, aluminium en staal.
Hoe kwetsbaar zijn zeekabels?
Op 19 december 2008 bleek hoe kwetsbaar de internetverbindingen op de oceaanbodem zijn. Drie belangrijke kabels in de Middellandse Zee braken op die dag.
Er kwam een knik in de eerder genoemde langste zeekabel ter wereld (SEA-ME-WE3) ter hoogte van Egypte. Maar ook de 18.000 kilometer lange SEA-ME-WE4 die van Marseille naar Singapore loopt, raakte beschadigd in de de Middellandse Zee. De derde beschadigde verbinding was FLAG, een 18.000 kilometer lange verbinding die vanuit Engeland naar Japan loopt.
Volgens de bedrijven die de kabels hebben gelegd, was de schade te wijten aan extreem slechte weersomstandigheden of de anker van een schip. Door de storing was het internet slecht bereikbaar rond de Middellandse zee. In Egypte nam de capaciteit van breedbandverbindingen zelfs met 70 tot 80 procent af.
Doordat telecombedrijven het internetverkeer kunnen omleiden via andere kabels zijn dit soort problemen meestal echter snel verholpen.
Hoe vaak breken kabels?
Sommige mensen vermoedden dat de kabels in 2008 met opzet zijn doorgesneden, maar het lijkt aannemelijker dat het toeval was. Gemiddeld breekt er elke drie dagen wel ergens een kabel in zee, meestal vanwege wrijving tegen rotsen, zo stelt expert Stephen Beckert in dit artikel.
Wereldwijd tientallen zijn er tientallen schepen actief die niets anders doen dan zeekabels reparen
Toch is het niet onmogelijk dat zeekabels worden doorgesneden. Zowel het Russische leger als het Amerikaanse leger beschikken over onderzeeërs die glasvezelkabels zouden kunnen doorknippen.
Hoe worden zeekabels gerepareerd?
Aan het opvissen van een kabel komen geen mensenhanden te pas. Als een zeekabel beschadigd raakt, zoekt een telecombedrijf eerst uit waar de breuk precies zit door er een lichtsignaal doorheen te sturen. Vanaf hun computers kunnen ze precies zien waar het licht stopt en waar dus de breuk zit.
Vervolgens wordt er een schip naar deze plek gestuurd. Eenmaal aangekomen op hun bestemming laten de bemanningsleden een op afstand bestuurbaar robotvoertuig te water. Aan dit voertuig zitten armen en grijpers die de kabel omhoog halen. Aan boord van het schip doen monteurs vervolgens het reparatiewerk.
In dit artikel in Wired vertelt de kapitein van een schip dat het reparatieproces eigenlijk heel ouderwets is en waarschijnlijk niet zal veranderen. Vaak vervangen de monteurs het gebroken deel van de kabel gewoon door een nieuw stukje. In het filmpje hieronder kun je precies zien hoe het in zijn werk gaat.
Als ik een stripheld zou zijn, zou ik er waarschijnlijk uitzien als op deze tekening. Mijn naam is Dennis Rijnvis. Ik ben schrijver, blogger en schreef als wetenschapsjournalist voor Quest en De Volkskrant. Op deze website deel ik inzichten over wetenschap, geschiedenis en zelfontwikkeling.